KLM licht voorwaarden kredietfaciliteit toe

Op dinsdag 7 juli 2020 heeft KLM de vakbonden geïnformeerd over de voorwaarden die er gesteld zijn om in aanmerking te komen voor de kredietfaciliteit van 3,4 miljard euro. Het uitgangspunt van de bespreking was de zogenaamde termsheet, het document met de nadere specificaties van de verschillende voorwaarden. Deze termsheet kent vijf voorwaarden die ook in de Kamerbrief over de “steun”  is opgestuurd.

Vijf voorwaarden

In ons gesprek met KLM kwamen de voorwaarden langs vijf assen naar voren:

1. Duurzaamheid: Onder meer CO₂-reductie in 2030 naar het niveau van 2005 en 14 procent biobrandstof bijmengen in 2030.
2. Hinderbeperking: Onder meer vermindering van ultrafijn- en stikstof, en vermindering van het aantal nachtvluchten zodat Schiphol op maximaal 25.000 nachtvluchten per jaar uitkomt.
3. Governance: Onder meer aanstelling van een state agent en verlenging van de opzegtermijn voor de onafhankelijke positie van KLM binnen de holding Air France-KLM, van 9 maanden naar 5 jaar.
4. Herstructureringsplan: Onder meer een reductie van tenminste 15 procent van de beïnvloedbare kosten.
5. Arbeidsvoorwaarden: Hieronder lees je meer.

We willen benadrukken dat De Unie en de andere bonden niet betrokken zijn geweest bij deze afspraken. De voorwaarden zijn eenzijdig opgelegd aan KLM, en zo heeft KLM ze aan ons uitgelegd. Wij willen op geen enkele manier de indruk wekken dat we deze voorwaarden omarmen en accepteren. Eerst moeten we het eens zijn over wat er precies in de voorwaarden staat, kijken hoe we KLM overeind kunnen houden en wat de consequenties zijn voor jouw arbeidsvoorwaarden en werk. Maar zoals we ook in onze vorige nieuwsbrief  aangaven: we gaan niet akkoord met structurele verslechteringen van het arbeidsvoorwaardenpakket.

Voorwaarde vijf: de arbeidsvoorwaarden

Punten 1 tot en met 4 zijn voorwaarden waar KLM aan moet voldoen. Punt 5 geldt voor jou en je collega’s. Allereerst wordt de winstdeling over 2019 verder opgeschort. Pas als de “steun” aan de Nederlandse staat is terugbetaald en beëindigd, en er uit de kwartaalrapportage blijkt dat er een positieve operating cashflow is, zal de winstdeling over 2019 uitbetaald worden.

Jij en je KLM-collega’s moeten bijdragen aan het herstel van het bedrijf. Daartoe is een staffel opgenomen, die van kracht is zo lang KLM aan het infuus van overheid en banken ligt:

• Heb je een modaal inkomen, dan hoef je 0 procent van je arbeidsvoorwaarden in te leveren.
• Verdien je tweemaal modaal, dan lever je 10 procent van je arbeidsvoorwaarden in.
• Krijg je drie keer modaal? Dan krijg je 20 procent voor de kiezen.

De arbeidsvoorwaarden van het bestuur en de topmanagementlaag worden verlaagd met minstens 20 procent. Bovendien krijgen deze collega’s geen variabel inkomen zolang de steun niet is terugbetaald en beëindigd.

De Unie is bezorgd

De Unie heeft een bijzonder zorgelijk gevoel overgehouden aan het gesprek. Samen met de collega-vakbonden hebben we veel verduidelijkende vragen gesteld. We hebben inmiddels ook de termsheet met de voorwaarden rond arbeidsvoorwaarden en het herstructureringsplan onder ogen gehad. Wat opvalt in de tekst, en wat door de antwoorden op onze vragen bevestigd werd: er is veel vaag en voor meerdere uitleggen vatbaar. Dat baart ons zorgen. Vanuit een onderhandelingspositie is het dan wellicht fijn, omdat het ruimte biedt om creatief om te gaan met afspraken. Maar van de andere kant: “we moeten aan alle voorwaarden voldoen, anders krijgen we geen krediet”. Vanuit dit perspectief is het op z’n zachtst gezegd heel bijzonder dat de voorwaarden zo vaag omschreven staan.

Nog een hoop vragen

Wat zijn bijvoorbeeld “beïnvloedbare kosten”? Een vermindering van 15 procent kun je pas meten als je weet van welke peildatum je uitgaat. Maar ook: wanneer moet de vermindering gerealiseerd zijn? Pas in 2025, of moet het al eerder in delen? Moeten we meten vanaf 31 december 2019, 1 januari 2019 of het moment waarop de coronacrisis KLM begon te raken – en wanneer is dat dan? Hoe bepalen we binnen KLM dan wat een “modaal inkomen” is?

Nog een belangrijk aspect: er staat in de termsheet dat het personeel dient bij te dragen aan het herstel en efficiëntieverbetering van het bedrijf. Dit kan door middel van afspraken ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden. De invulling is aan KLM. Dit heeft minister Hoekstra ook in de Tweede Kamer bevestigd. Maar als het zo kan, kan het dan niet ook anders? Bijvoorbeeld door de arbeidsproductiviteit te verhogen? Bovendien: hebben we niet al onze volledige bijdrage geleverd nu we geen flexibele krachten meer inhuren en wanneer er straks eventueel banen verdwijnen?

Kortom: heel fundamentele vragen die tot fundamenteel andere uitkomsten kunnen leiden. En dat baart ons zorgen. Daarom heeft De Unie met de andere grondbonden afgesproken dat we onze vragen verzamelen en in een brief aan KLM sturen. Waarbij wij ook zeker moeten weten dat het antwoord op de vragen niet een interpretatie van KLM is, maar vooral een antwoord is waar degene (overheid en banken) die de voorwaarden aan KLM heeft gesteld zich in kan vinden. Ook wensen we de ondertekende termsheet in zijn geheel te ontvangen met de handtekeningen van partijen.

Eerst helderheid, dan pas verder praten

De Unie vindt dat het weinig zin heeft om al heel concreet te zijn over wat de voorwaarden nu exact kunnen gaan betekenen voor jou en je collega’s. Vooralsnog liggen er bovenstaande fundamentele vragen. Pas met een eenduidig antwoord op die vragen, kunnen we ons een beeld vormen van wat de afspraken nu exact zijn en wat daar dan de consequentie van is.

Pas als het beeld helder is, kan De Unie een oordeel vormen over de voorwaarden en hoe we die in overleg met KLM vorm willen geven. KLM zit anders in de wedstrijd. Zo kwam KLM gisteren al met het voorstel om de loonsverhoging van 2,5 procent, gepland voor augustus 2020, te laten zitten. Daarmee leveren we al 2,5 procent in, zo is de redenatie. De Unie stelt zich op het standpunt dat we geen salamitactiek gaan toepassen. Die worst komt ons inmiddels wel de neus uit. De geplande loonsverhoging gaat wat ons betreft dan ook in eerste aanleg door. Pas als de totale plaat helder is, kunnen we gaan onderhandelen en besluiten gaan nemen. Die dan vervolgens ook nog door jou en je collega-Unie-leden goedgekeurd moeten worden.

Tot slot

In lijn met ons standpunt dat we eerst helderheid over het totaalplaatje moeten hebben en dan pas verder kunnen praten en onderhandelen, hebben de grondbonden in twee dagen twee brieven gestuurd over het proces ten aanzien van de herstructurering van KLM. We geven daarin aan hoe wij het komende proces zien en dat we daar met KLM afspraken over willen maken.

• Brief 6 juli 2020, over het primaat van de bonden bij het herstructureringsplan
• Brief 7 juli 2020, over het proces om tot sluitende herstructureringsafspraken te komen

Meer weten

Heb je vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Neem gerust contact met me op, via gertjan.tommel@unie.nl of 06-5252 2034.

Met vriendelijke groet,
Jouw Unie-onderhandelingsdelegatie,

Guus Ottenhof
Piet-Hein van Walderveen
Erik Zwart
Gertjan Tommel